We zijn doodsbang voor elkaar

 

De grootste angst van mensen is niet terrorisme of oorlog maar publiek spreken. In de oertijd waren mensen voor hun overleving op elkaar aangewezen. In je eentje had je geen schijn van kans. Hierdoor hebben we een sterke drang ontwikkeld om erbij te horen. Als onderdeel van de groep was je immers veilig. 

Er is een onderzoek gedaan waarbij proefpersonen 3 lijntjes zagen van 1,2 en 3 centimeter. De vraag was, wijs het langste lijntje aan. Makkie zou je denken. Er waren 10 mensen in het experiment. De eerste negen wijzen één voor één het kortste lijntje aan. De 10de persoon is eigenlijk de enige echte proefpersoon en wijst in het overgrote deel van de gevallen ook het kortste lijntje aan zonder iets te zeggen. Dat is hoe sterk wij groepsdruk ervaren. 

De mens heeft al eeuwen geleerd dat ze zondig is. Dit zie je terug in het verhaal van Adam en Eva. Ze zijn schuldig omdat ze van de verboden vruchten aten. De enige manier om dit goed te maken is een heel vroom leven leiden en hopen dat god je na dit leven vergeeft en beloont met een plek in de hemel of het paradijs. Veel mensen geloven niet meer in die god maar het principe van schuld, boete en schaamte zie je nog wel overal in de maatschappij terug.

We hebben eeuwen geloofd in een wraakzuchtige/ straffende god. Als je ook maar iets fout deed ging je naar de hel. Dit straffen en afmaken hebben we als samenleving overgenomen. Als iemand 1 foutje maakt duiken we er allemaal bovenop, terwijl je juist fouten moet kunnen maken om te leren. Ik ben lange tijd voetbalkeeper geweest en als keeper is het zo dat je 89 minuten een geweldige wedstrijd kan spelen, maar als je in de 90ste minuut in de fout gaat, heb je een slechte wedstrijd gespeeld. Als een kind thuiskomt met een rapport met alleen maar zevens en 1 vier is de kans groot dat het als eerste over die 4 gaat. 

We hebben geleerd om ons geluk uit te stellen. Als je een vroom leven lijdt kom je in de hemel en kan je genieten. Dit doen we nog steeds. We zijn pas gelukkig als we een nieuwe baan hebben of een fijne relatie. We zijn nog steeds afhankelijk van het oordeel van iets externs voor ons geluk. Als mijn baas mij zou waarderen doe ik er toe en ben ik gelukkig.

Door de groeiende welvaart en het kapitalisme zien we de samenleving steeds verder individualiseren. Iedereen is verantwoordelijk voor zijn of haar eigen succes of falen. Als je arm bent is dat je eigen schuld en moet je harder gaan werken. Of zorgen dat je oordeel wordt van een rijke familie dat kan natuurlijk ook. Dit geeft een grote druk om te presteren. Dit begint al op school waar kinderen cijfers krijgen voor hun prestaties. Als je niet een 6 scoort blijf je zitten en als een 9 scoort mag je naar de universiteit. 

Het kapitalisme zorg voor een ratrace. Er zijn in de wereld maar een handjevol top posities te verdelen. Een kleine groep is miljonair of miljardair en de rest leeft in (relatieve) armoede. Dit systeem zorgt ervoor dat de concurrentie tussen mensen moordend is, want iedereen wil die ene positie en die rijkdom. Het gevolg is dat mensen elkaar gaan afmaken. Niet letterlijk natuurlijk maar elkaar neersabelen of sociale media of op televisie is de normaalste zaak van de wereld geworden. 

We geloven in het idee van ‘the survival of the fittest’. De sterkste persoon of soort die zich het beste aanpast aan de omstandigheden overleeft. Rutger Bregman laat in het boek: De meeste mensen deugen zien dat het de overleving en de groei van de mensheid niet te danken is aan moordende concurrentie. Het is juist liefde en medemenselijkheid geweest die de mens zover heeft gebracht. Vanaf het begin der tijd overleven mensen door het samen te doen, voor elkaar te zorgen en elkaar te beschermen. 

Hoe gaan mensen om met de combinatie van onze oerangst om buiten de groep te vallen gecombineerd met de concurrentie en prestatiedruk. 

  1. Pleasen. Als ik iedereen te vriend houdt ben ik veilig. Altijd ja zeggen niemand voor de voeten willen lopen. Vooral niet op willen vallen
  2. Narcistisch zelfvertrouwen. Zelfvertrouwen omdat je beter bent dan anderen. Omdat je sterker bent in een grotere auto rijd etc. niet om wie je bent als persoon.

Logische dat in deze situatie de angst, onzekerheid, burnouts of depressies niet meer te tellen zijn. Troostende gedacht kamp je met angst, stress of onzekerheid het ligt niet aan jou er is niets mis met je. Je leeft alleen volgens de bovenstaande visie. Gelukkig kunnen we het gemakkelijk oplossen. Volgende keer meer.

Reacties